Συρρίκνωση δικτύου τραπεζών και «εναρμονισμένες» πρακτικές

Ισίδωρος Γοίλιας, Μανώλης Μπεμπένης*

Τα τελευταία χρόνια, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θέτει ως προμετωπίδα την περαιτέρω συρρίκνωση του δικτύου εξυπηρέτησης με παράλληλη δραστική απομείωση του αριθμού του προσωπικού, με άλλοθι τον λειτουργικό εξορθολογισμό και την ψηφιακή μετεξέλιξη των τραπεζικών συναλλαγών.

Αυτό το ίδιο σύστημα, που έχει ανακεφαλαιοποιηθεί τρεις φορές με χρήματα του ελληνικού λαού, που εμπίπτει στις πρόνοιες περί αναβαλλόμενου φόρου και στην παροχή εγγυήσεων του Δημοσίου για τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων, μέσω του σχεδίου «Ηρακλής», επιφυλάσσει την ανεργία για τους εργαζομένους που στήριξαν και στηρίζουν την επίπονη προσπάθεια ανάκαμψης και επιστροφής στην κερδοφορία, εν μέσω μάλιστα πανδημίας, καθώς και τον «απορφανισμό» της ελληνικής υπαίθρου αλλά και ευαίσθητων εθνικών και κυρίως ακριτικών περιοχών από τραπεζικά καταστήματα.

Παρότι η συνακόλουθη απώλεια θέσεων εργασίας επιβαρύνει το ήδη ζοφερό εργασιακό τοπίο, η ύπαρξη υποκαταστημάτων τραπεζών στην περιφέρεια έχει ιδιάζουσα σημασία για την τοπική κοινωνία, καθώς εξυπηρετούν πρωτίστως τους αφανείς ήρωες της ελληνικής υπαίθρου. Ιδιαίτερα οι απασχολούμενοι στον ζωτικό για τη χώρα αγροτικό τομέα, οι οποίοι κατά κανόνα δεν διαθέτουν ψηφιακές δεξιότητες, νιώθουν αποκομμένοι από το κοινωνικό-οικονομικό γίγνεσθαι, καθώς επί χρόνια έχουν συνδέσει την τράπεζα με την άσκηση της κρατικής και ευρωπαϊκής πολιτικής (π.χ. επιδοτήσεις, πληρωμή ασφαλιστικών εισφορών, δάνεια ειδικού σκοπού κ.λπ.).

Αξίζει όμως να αναδειχθεί και μία επιπλέον παράμετρος. Η αποχώρηση των συστημικών τραπεζών από μεγάλα τμήματα της ελληνικής υπαίθρου και των ακριτικών νησιών μας σίγουρα δεν υπηρετεί τον υγιή ανταγωνισμό που έστω και τυπικά θα έπρεπε να συνεχίσει να λειτουργεί στον χρηματοπιστωτικό κλάδο προς όφελος του πελατειακού κοινού, ενώ σε πολλές περιπτώσεις δεν περνάει απαρατήρητη ακόμη και η υπόνοια περί εναρμονισμένων πρακτικών «μοιράσματος της πίτας» στις μικρές τοπικές αγορές, που αναδεικνύουν εν τέλει σε μονοπώλιο μία μόνο τράπεζα, η οποία και παραμένει με φυσική παρουσία σε κάθε περιοχή.

Εκτός όμως από την υποβόσκουσα στρέβλωση του ανταγωνισμού και τη δημιουργία μονοπωλιακών συνθηκών, εγείρονται και σοβαροί εθνικοί λόγοι βιωσιμότητας ευαίσθητων ακριτικών περιοχών, με προχωρημένο σε ηλικία πληθυσμό που εξαρτάται άμεσα από παραδοσιακές τραπεζικές εργασίες.

Μεγάλο ενδιαφέρον έχει επίσης και η τύχη των εργαζομένων που απασχολούνται σε καταστήματα σε περιοχές με ήδη υψηλά ποσοστά ανεργίας, όπου οι τράπεζες αποφασίζουν να αναστείλουν τις δραστηριότητές τους, για τους οποίους μοιάζει εξαιρετικά δύσκολη έως αδύνατη οποιαδήποτε εναλλακτική προοπτική απασχόλησης, ύστερα από πολυετή εργασία στον τραπεζικό κλάδο, τη στιγμή μάλιστα που κυριολεκτικά εξωθούνται στη «λύση» της συμπερίληψης σε προγράμματα υποτιθέμενης εθελουσίας εξόδου ή της καταχρηστικής μετακίνησής τους σε νέα καθήκοντα, πολλά χιλιόμετρα μακριά από τον τόπο μόνιμης κατοικίας και τις οικογένειές τους.

Συγκεφαλαιώνοντας, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι ο όποιος επιχειρηματικός σχεδιασμός, ειδικά από τη στιγμή που έχει άμεσο αντίκτυπο στην κοινωνία και την τοπική οικονομία, δεν επιτρέπεται να λειτουργεί μόνο με κοντόφθαλμους όρους κόστους-οφέλους, πόσο μάλλον όταν οφείλει να διέπεται από την εταιρική κοινωνική υπευθυνότητα και να υπηρετεί την αειφόρο ανάπτυξη.

*Μέλος Εκτελεστικής Γραμματείας ΟΤΟΕ και μέλος Διοίκησης ΓΣΕΕ, αντίστοιχα

Από Εφημερίδα Συντακτών 20-11-2020